ما در مطلب عزت نفس چيست؟ به صورت كامل در رابطه با مفهوم عزت نفس صحبت كرديم. در اين مطلب براي بيان تفاوت آن با اعتماد به نفس، به صورت خلاصه مفهوم آن را تشريح مي‌كنيم.
عزت نفس دقيقا همان احساسي است كه شما نسبت به خودتان داريد و خود را از جنبه‌هاي مختلف زندگي مي‌سنجيد. يعني در واقع همان ديدي است كه شما به شخصيت حقيقي خودتان در آينه ذهنتان داريد.
همه افراد براي خود ارزش قائلند ولي ميزان آن متفاوت است. ميزلن اين ارزش است كه عزت نفس را تشكيل مي‌دهد. اين احساسي كه به خود داريد از كودكي وجود داشته و با گذشت زمان و گذراندن اتفاقات مختلف، شكل گرفته و تغيير مي‌كند.
عزت نفس از دو احساس مهم تشكيل شده است: احساس ارزشمندي و احساس توانمندي
زماني كه با خود خلوت مي‌كنيد و در رابطه با خود و كارهايتان فكر مي‌كنيد، يك احساس كلي نسبت به خود پيدا مي‌كنيد كه ممكن است خوب يا بد باشد. ارزشمندي همان حسي است كه شما در خلوت و تنهايي نسبت به خودتان داريد.
احساس توانمدي نيز احساسي است كه نسبت به توانمندي خود در زندگي و در حوزه‌هاي مختلف داريد.
زماني كه وارد مقوله عزت نفس مي‌شويم، فقط و فقط نظر خود ماست كه اهميت دارد و حرف ديگران مانند دوستان، خانواده، همكاران و ... تاثيري روي آن ندارد. اين يك احساس دروني است كه فقط خود شخص مي‌تواند آن را تغيير دهد و روي آن تاثير بگذارد. صحبت‌ها و انرژي اطرافيان فقط چند ساعت و به صورت گذرا مي‌تواند تاثير داشته باشد و پس از مدت كوتاهي اين تاثير از بين مي‌رود.
يك تحقيق روانشناسي وجود دارد كه نشان مي‌دهد براي ايجاد انگيزه كافي در هر كاري فقط كافي است مقابل آينه بايستيد و يك بار جمله انگيزشي مربوط به آن را به خود بگوييد. حال براي ايجاد همين مقدار انگيزه كه اطرافيان قصد ايجاد آن را داشته باشند، بايد 17 باز همان جمله را به شما بگويند.
افرادي كه داراي عزت نفس بالا يا معقولي هستند، انقدر نسبت به خود حس خوب دارند كه نياز ندارند از سمت افراد ديگر تاييد شوند و يا رفتاري انجام دهند كه توجه اطرافيان را به خود جلب كنند. به همين دليل است كه به سمت كارهاي پرخطر (مانند استفاده از مواد مخدر) نمي‌روند و اصولا انسان‌هاي سالم‌تري هستند.
براي اين افراد ارزش‌هايي كه براي خود انتخاب كرده‌اند داراي اهميت است و اينكه قواعد و ارزش‌هاي آن‌ها توسط اطرافيان تاييد شود، آنچنان اهميت ندارد. نه گفتن براي اين افراد كار آسان‌تري است و خيلي راحت‌تر با ساير افراد ارتباط مي‌گيرند.
البته تمام اين نكات به اين معني نيست كه انسان‌هايي كه عزت نفس بالايي دارند، متكبر و مغرورند. بين اين دو مفهوم تفاوت است.
اعتماد به نفس چيست؟
اعتماد به نفس يك حس كلي و ويژگي شخصيتي نيست بلكه احساس توانمندي است كه هر فرد در حوزه‌اي خاص در وجود خود مي‌بيند. زماني كه شما براي انجام كاري اقدام مي‌كنيد، چقدر به توانايي خود در انجام آن كار اطمينان داريد؟ اين همان اعتماد به نفس است.
ريشه اين كلمه در زبان لاتين از كلمه «fidere» است و معناي آن «اعتماد داشتن» مي‌باشد. زماني كه شما در حوزه‌اي متخصص باشيد و از مهارت بالايي برخوردار باشيد، در همان حوزه اعتماد به نفس بالايي داريد.
همانطور كه گفته شد اين يك حس كلي نيست و بايد براي آن موضوع و حوزه خاصي مشخص كرد تا بتوان آن را تعريف نمود. فرض كنيد شما در زمينه موسيقي توانايي و در نتيجه اعتماد به نفس بالايي داريد ولي از رشته آشپزي سردرنمي‌آوريد و ادعايي در آن نيز ندارد.
پس در نتيجه شما در موسيقي اعتماد به نفس بالا و در آشپزي اعتماد به نفس پاييني داريد.
با توجه به اين تعريف سوال «آيا شما اعتماد به نفس بالايي داريد؟» معناي خود را از دست مي‌دهد. چراكه حوزه مشخصي را بيان نكرده و فردي كه قصد جواب دادن به آن را دارد، نمي‌داند بايد در كدام حوزه ميزان اعتماد به نفسش را اعلام كند.
تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس
تا اينجا با اين مفاهيم به صورت كامل آشنا شديد و تا حد زيادي مي‌توانيد تفاوت عزت نفس اعتماد به نفس را درك كنيد. در اين بخش به صورت كامل براي شما در رابطه با تفاوت ميان آن‌ها صحبت خواهيم كرد.
عزت نفس يك ويژگي شخصيتي است كه به عنوان زيربنا در ساختمان شخصيت ما حضور دارد. ولي اعتماد به نفس نما و ظاهر جذاب اين ساختمان است.
همانطور كه گفته شد عزت نفس از دو حس توانمندي و ارزشمندي تشكيل شده است و همان احساس ارزش دروني است كه شما نسبت به خود داريد در حالي كه اعتماد به نفس احساس توانمندي است كه در حوزه خاصي در وجود خود احساس مي‌كنيم.
زماني كه در حوزه‌اي اعتماد به نفس بالايي داريم، موفقيت خوبي نيز در همان حوزه به دست مي‌آوريم ولي اگر در همين حال از عزت نفس پاييني برخوردار باشيم از توانايي خود لذت نمي‌بريم چراكه نسبت به خود احساس خوبي نداريم و براي خود ارزشي قائل نيستيم..
يكي ديگر از تفاوت‌هاي عزت نفس و اعتماد به نفس، حضور يا عدم حضور آن‌ها در جنبه‌هاي مختلف زندگي است. اعتماد به نفس براي هر جنبه زندگي ما تعريف مي‌شود و براي اينكه اقدام به انجام كاري كنيم بايد در آن اعتماد به نفس داشته باشيم تا با انگيزه كافي آن را شروع كنيم.
براي مثال براي يادگيري مهارت جديدي مانند خياطي بايد اعتماد به نفس انجام آن يا توانايي انجام آن را در خود ببينيم.
ولي در رابطه با عزت نفس جنبه‌هاي زندگي معنا ندارد. ما يا عزت نفس داريم يا نداريم. نمي‌توان گفت من در زمينه آشپزي نسبت به خود حس خوبي دارم ولي در زمينه خياطي نه. عزت نفس يك ويژگي كلي است.
تفاوت بعدي كه مي‌توانيم به آن اشاره كنيم اين است كه عزت نفس يك احساس دروني و اعتماد به نفس حسي بيروني است.
اين كه ما چه احساسي نسبت به خود داريم، چه ميزان براي خود ارزش قائليم، چه‌قدر به خود احترام مي‌گذاريم و چه‌قدر به خود عشق مي‌ورزيم كاملا دروني است ولي هنگامي كه مي‌خواهيم كاري را شروع كنيم ابتدا توانايي خود را مي‌سنجيم و نسبت به آن اعتماد به نفس خود در انجام آن را به دست مي‌آوريم. حتي با كمي آموزش در اين حوزه به راحتي مي‌توانيم اعتماد به نفس خود را افزايش دهيم.
تفاوت آخري كه مي‌خواهيم در رابطه با آن صحبت كنيم، به كار بردن كلمه كاذب براي اين دو مفهوم است.
به نظر شما عزت نفس كاذب وجود دارد؟ يعني اگر عزت نفس خود را افزايش دهيد و هرچه بيشتر نسبت به خود احساس خوبي داشته باشيد، ممكن است دچار مشكل شويد؟
در پاسخ به اين سوال بايد بگوييم خير، عزت نفس كاذب وجود ندارد. شما هرچه بيشتر خود را قبول داشته و به خود احترام بگذاريد هيچ ضرري نمي‌بينيد بلكه نتايج مثبت آن را خواهيد ديد.
ولي در رابطه با اعتماد به نفس اينگونه نيست و اعتماد به نفس كاذب وجود داشته و كاملا مضر است. اگر شما در رابطه با موضوعي بيش از حد واقعي احساس اعتماد به نفس داشته باشيد در حالي كه توانايي شما در انجام آن، اين ميزان نيست، قطعا دچار مشكل مي‌شويد.
يك دانشجوي پزشكي را در نظر بگيريد كه درسش در حال اتمام است ولي هنوز توانايي جراحي را به دست نياورده ولي در اين موضوع داراي اعتماد به نفس كاذب است و ادعا دارد مي‌تواند جراحي كند. اگر اين شخص (كه هنوز توانايي كامل را به دست نياورده) دست به جراحي بزند، قطعا خطر بزرگي در انتظار او و بيمار است.
در حالت كلي اعتماد به نفس كاذب به ما احساس توانايي را القا مي‌كند كه وجود ندارد و حقيقي نيست.
عزت نفس مهم‌تر است يا اعتماد به نفس؟
حال كه با اين دو مفهوم به صورت كامل آشنا شديم و تفاوت آن را نيز دانستيم، اين سوال پيس مي‌آيد كه كدام يك مهم‌تر است و براي ارتقا كدام‌يك بايد وقت بيشتري بگذاريم؟
زماني كه شما تلاش مي‌كنيد عزت نفس خود را افزايش دهيد يعني قصد داريد بيشتر به خود ارزش دهيد و احترام بيشتري براي خود قائل شويد. زماني كه شما ارزش واقعي خود را بدانيد و آن را قبول كنيد مي‌توانيد زندگي خود را به سمت موفقيت كلي پيش ببريد.
در اين راه بايد توانايي‌هاي خود در زمنيه‌هاي مختلف رانيز افزايش دهيد تا بتوانيد بهتر عمل كنيد و بهتر نتيجه بگيريد و در نهايت ارزش خود رابهتر ببينيد.
اين موضوع به اين معني نيست كه عزت نفس از اهميت بالاتري برخوردار است و فقط بايد به آن توجه كنيم. اني دو موضوع كاملا به هم وابسته هستند و بايد به هردو به يك اندازه توجه شود.
همانطور كه در تعريف عزت نفس گفتيم اين حس، خود متشكل از دو حس ارزشمندي و توانمندي است و اعتماد به نفس نيز توانمندي ما در زمنيه‌اي معين است. پس مي‌توان نتيجه گرفت كه اعتماد به نفس زيرمجموعه عزت نفس است و براي ارتقا عزت نفس بايد اعتماد به نفس را نيز ارتقا داد.
براي اينكه با راه‌هاي افزايش عزت نفس آشنا شويد مي‌توانيد مطلب راه‌هاي افزايش عزت نفس را مطالعه كنيد.
تفاوت عزت نفس با غرور چيست؟
تا اينجا در رابطه با تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس صحبت كرديم. در اين قسمت مي‌خواهيم در رابطه با تفاوت عزت نفس با غرور صحبت كنيم.
شايد با خود فكر كنيد غرور همان عزت نفس كاذب است ولي همان طور كه گفتيم عزت نفس كاذب وجود ندارد و هرچه عزت نفس ما افزايش پيدا كند ضرري براي ما ندارد بلكه داراي منفعت است. غرور بحثي جدا از عزت نفس است.
زماني كه فرد داراي عزت نفس بالا مي‌باشد، خود را قبول داشته، به خود احترام مي‌گذارد و توانمندي‌هاي خود را در حدي مي‌داند كه بتواند به موفيت و خوشبختي برسد. اين شخص علاوه بر خود براي اطرافيانش نيز احترام و ارزش قائل است و توانايي آنان را نيز قبول دارد.
ولي فردي كه مغرور است در واقع از عزت نفس تهي ست و هيچ ارزشي براي خود قائل نشده و به هيچ وجه خود را قبول ندارد. چنين فردي فقط به دنبال ديده شدن و جلب توجه اطرافيان است و مي‌خواهد توانايي و برتري خود را نسبت به ديگران اثبات كند. فرد مغررو براي اثبات برتري خود حتي به تخريب اطرافيانش دست مي‌زند و توانايي آنان را زير سوال مي‌برد.
اينجاست كه تفاوت ميان غرور و عزت نفس مشخص مي‌شود.
عزت نفس و اعتماد به نفس دو موضوعي هستند كه خيلي از وقت‌ها (اشتباها) به جاي هم به كار برده مي‌شوند و بدون توجه به مفهوم آن‌ها ازشان استفاده مي‌شود.
اين دو مفهوم شايد اشتراك زيادي داشته باشند ولي تفاوت بسياري نيز دارند كه بايد به آن توجه كرد و بادقت از آن‌ها در جاي مناسب خود استفاده نمود.
در اين مطلب تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس بيان شد و گفته شد عزت نفس همان حس دروني ما نسبت به خود و ارزشي است كه براي خود قائليم در حالي كه اعتماد به نفس به احساس توانمندي ما در حوزه‌اي خاص گفته مي‌شود.
نكته ديگري كه بايد به آن توجه كنيم اين است كه عزت نفس متشكل از دو حس توانمندي و ارزشمندي است و اعتماد به نفس نيز همان توامندي در انجام كاري به خصوص است. پس مي‌توان نتيجه گرفت اعتماد به نفس زيرمجموعه عزت نفس است.
موضوع ديگري كه در اين مطلب بيان شد تفاوت عزت نفس و غرور است. همانطور كه گفتيم فرد با عزت نفس بالا علاوه بر ارزشي كه براي خود قائل است، براي اطرافيان خود نيز ارزش قائل است. ولي فرد مغرور در واقع هيچ عزت نفسي ندارد و براي اثبات برتري كاذب خود نسبت به ديگران، دست به تخريب افراد مي‌زند.
در صورتي كه در رابطه با اين مطلب سوال (يا نظري) داشتيد مي‌توانيد از طريق بخش نظرات همين صفحه با ما درميان بگذاريد و پاسخ خود را در كم‌ترين زمان ممكن دريافت كنيد.