شب يلدا را همگان بلندترين شب سال مي دانيم، شبي عزيز و گرامي كه تا پاسي از شب ما را دور هم جمع كرده و صداي خنده و شادي هايمان را در تمامي ساختمان پخش مي كند و تنقلات شب يلدا مزين بخش اين شب مي باشد. اين شب بلند ترين شب سال در نيم كره شمالي مي باشد كه به زمان بين غروب آفتاب روز سي ام آذرماه (آخرين روز پاييز) تا طلوع آفتاب در يكم دي ماه (نخستين روز زمستان) گفته مي شود.
كلمه يلدا به معناي تولد و زايش مي باشد، ايراني ها با اين اعتقاد كه فرداي شب يلدا با طلوع خورشيد، روزها بلند تر مي شوند و تابش خورشيد افزايش مي يابد، شب آخر پاييز و شروع زمستان را شب تولد مهر و يا تولد خورشيد مي دانند و به همين خاطر براي آن جشن بزرگي برگزار مي كنند.
شب يلدا يا به گويشي ديگر همان شب چله، از ديرينه ترين جشن هاي ما ايران زميني ها مي باشد كه مارا آماده مي كند تا به استقبال فصل زمستان، فصلي پوشيده از كلاف سفيدي برويم. در اين شب به ياد ماندني همه حال و هواي عجيبي داريم، به گونه اي كه انگار همان يك دقيقه اضافه، ساعت هاي اضافه تري را برايمان به همراه دارد! همان يك دقيقه خاص كه تمامي افراد را مجبور مي كند از شدت شوق و ذوق زياد ساعت ها بيدار مانده و دور هم خوش بگذرانند.
شب يلدا به دليل اينكه همگان را دور هم جمع مي كند و به نوعي آييني است كه موجب صله رحم شده و از طرفي باعث مي شود در اين دورهمي هاي خانوادگي و يا دوستانه اگر دلخوري و ناراحتي بين افراد در گذشته به وجود آمده است به يمن اين شب گرانقدر برطرف شود.
يكي از خوبي هاي اين شب پر انرژي، ميز تزئين شده از خوراكي هاي خوشمزه و متنوع است، خوراكي هايي كه شامل تنقلات شب يلدا، آجيل مغز هاي مخلوط متنوع، آجيل شيرين، انوع تخمه ها، خرمالو خشك، انار و هندوانه مي شود كه پرطرفدار ترين هستند، به خصوص آجيل مغز مخصوص كه مورد پسند همگان مي باشد.
تصور كنيد درست وسط آن ميز جذاب و خوشمزه كه تزئين شده است يك ظرف بزرگ آجيل مخلوط گذاشته شده باشد، ظرفي كه از شدت تنوع و رنگ و لعابش مقاومت دربرابرش سخت شده است! امان از آجيل هاي شب چله كه ما را بي تاب و بي طاقت كرده و به سمت خود فرا ميخوانند تا هرچه زودتر پياله اي لبالب از مغز هاي خوشمزه را براي خود جداكنيم و با لذت دانه دانه نوش جان كنيم! تصور اين اتفاق هم لذت بخش و آرامش بخش دهنده است چه برسد به اين موضوع كه واقعا آن تنقلات خوشمزه را ميل كنيم .
شب چله آداب و رسوم خاص خودش را از گذشته تا به حال دارد كه تا اين لحظه آداب و رسوم ها تغييرات آنچناني نداشته اند.
در زمان هاي بسيار قديم افراد به دور آتش جمع مي شده اند اما درسال هاي بعد دورهم جمع شدن افراد از دور آتش به دور كرسي رسيد و در حال حاضر اين دورهم جمع شدن ها تداعي كننده ي همان گرماي آتش و كرسي مي باشد؛ بايد به اين نكته نيز اشاره كرد كه اين جمع شدن به دور آتش در گذشته براي آن ها به اين منظور بوده است كه با اين كار مي توانند تيرگي ها و نيروهاي اهريمن را از بين ببرند، يكي ديگر از رسوم جمع شدن به دور يكديگر و شنيدن قصه از بزرگتر ها، قصه هايي غيرواقعي و كوتاه كه معمولا قهرمانانشان ديو و پريان بوده و يا قصه هايي در باب فرهنگ هاي مختلف و يا حتي شاهنامه خواني كه رواياتي خوشايند براي ديگران به خصوص براي كودكان مي باشد.
و در پايان هم يكي از جداناشدني هاي اين ميز دلربا، كتاب حافظ ، كتابي كه نمي توان در شب چله به آساني از كنار آن عبور كرد، حافظي كه مارا به طرف خود فرا مي خواند تا تفالي به آن زده و فالي براي خود و تمامي افراد حاضر در جمع بگيريم.
يكي ديگر از آيين و رسومات اين شب، چله بردن از طرف داماد براي تازه عروسي است كه هنوز به خانه خود نرفته است. اين سنت از اين موضوع نشات گرفته است كه افراد اعتقاد دارند تحفه بردن براي عروس در شب چله موجب بركت در زندگي آينده عروس و داماد مي شود.
در گذشته براي چله بردن به خانه عروس، خانواده داماد هدايايي از قبيل انوع ميوه ها، خشكبار، شيريني و سرويس طلا يا نقره اي را فراهم مي كردند و به تزئينات بسيار در سيني هاي بزرگ مسي قرار مي دادند و سيني ها را قبل از غروب آفتاب همراه با نواختن دف به خانه عروس مي بردند، در زمان حال نيز اين رسومات پابرجا هستند تنها با اين اختلاف كه اين تحفه ها معمولا داخل سبد و يا ظرف هاي چوبي تزئين مي شود.
در اين شب مبارك مي توانيم با درست كردن غذاهاي ساده و يا دسر هاي خوشمزه و لذيذ، شبي رويايي تر را براي خود و فاميل و آشنا رقم بزنيم.
به عنوان مثال مي توانيم خاگينه خرما كه مربوط به شهر زنجنان مي باشد و يكي از رسومي است كه در اين شب تهيه مي شود را آماده كنيد.
براي آماده كردن اين غذاي آسان احتياج است كمي حوصله به خرج دهيد، در ابتدا مقداري پياز خلال شده را سرخ كنيد تا طلايي شود، پس از طلايي شدن، به آن مقداركمي زردچوبه، فلفل سياه، دارچين و نمك اضافه كنيد و آن را كنار گذاشته و در همان ماهيتابه مقداري خرما خشك زاهدي كه از قبل هسته آنهارا جدا كرده ايد، چند دقيقه كوتاه تفت دهيد و كنار بگذاريد و حالا كشمش پلويي و خلال بادام و پسته را نيز كمي تفت بدهيد.
در آخر مواد را به ترتيب روي هم بچينيد، ابتدا پياز، خرما، كشمش و مخلوط آجيل را چيده و درآخر تخم مرغ را روي آن بشكنيد و همينطور مقداري نمك و زعفران به آن اضافه كرده و در ماهيتابه را بگذاريد تا حدود ده دقيقه بعد غذاي شما آماده شود تا در كنار عزيزانتان در اين شب زيبا نوش جان كنيد.