هنگام خريد آجيل اين نكات را به خاطر داشته باشيد:
۱) تا حد امكان آجيل عيد خود را از فروشگاه هاي معتبر كه اجناسي با كيفيت مرغوب و تازه عرضه مي‌كنند، بخريد. از خريد گذري يا خريد از دست فروشان خودداري كنيد.
۲) هنگام خريد آجيل به تازگي آن توجه داشته باشيد. آجيل تازه نبايد هيچ گونه بوي بدي داشته باشد. بوي ماندگي، بوي تند و يا بوي ترشيدگي نشانه ناسالم بودن آجيل است.
۳) رنگ آجيل را با دست‌تان كنترل كنيد. اگر دست‌تان رنگي شد احتمال دارد آجيل‌ها را با رنگ‌هاي غيرمجاز يا خوراكي رنگ كرده باشند و بايد از خريد آن خودداري كنيد.
۴) از خريد پسته‌هايي كه زيادي خندان هستند، خودداري كنيد؛ زيرا فروشندگان آنها را در ظرف هاي آب جوش مي‌ريزند و سپس ناگهان در آب سرد قرار مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند تا در اثر شوك حرارتي سر بازكنند و خندان شوند البته اين شوك حرارتي، كيفيت پسته را نيز پايين مي آورد.
۵) از مضرات نمك هم كه اطلاع داريد. پس بهتر است تا حد امكان آجيل هاي شور را انتخاب نكنيد.
۶) در خريد مغز گردو بايد خيلي دقت كنيد كه كهنه نباشد. روغن فراوان موجود در مغز گردو، در اثر كهنگي، تغيير حالت داده و طعم نامطبوع پيدا مي‌كند.
۷) نكته بسيار مهم ديگر اين است كه آجيل و خشكبار قابليت آلودگي به سموم قارچي نظير آفلاتوكسين را دارند. واحدهاي صنعتي با توجه به وجود پروانه‌هاي بهداشتي، ضوابط و دستورالعمل هاي وزارت بهداشت، ملزم به‌اندازه‌گيري آفلاتوكسين روي محصولاتشان هستند اما در محصولات سنتي آجيل و خشكبار كه به صورت باز و فله اي عرضه مي‌شود، اين اندازه‌گيري‌ها صورت نمي‌گيرد و محصولات توليدي قابل رديابي نيستند.
۸) اگر آجيل نوروزيتان زياد آمد و خواستيد آن را براي استفاده هاي بعدي كنار بگذاريد، سعي كنيد آجيل را با پوست درون ظرف هاي دربسته و در محلي خشك و خنك قرار بدهيد.
آجيل هاي فله
آجيل و خشكبار از جمله تنقلاتي هستند كه اگر در شرايط نامناسب محيط، چون گرما و رطوبت بالا به مدت طولاني قرار گيرند آلوده به نوعي قارچ مي شوند. اين قارچ قرار است با نفوذ به داخل مغزها، آنها را آلوده كرده و با توليد نوعي سم به نام آفلاتوكسين عوارض سريع يا طولاني مدتي را در مصرف كننده ايجاد كنند.
از عوارض سريع آن مي توان به تضعيف سيستم ايمني بدن، صدمات كبدي و در نهايت سرطان كبد و از اثرات طولاني مدت آن نيز مي توان به بروز ناهنجاري هاي جنيني، جهش زايي، انحراف كروموزوم ها و ... اشاره كرد.
معمولا اين سم در آجيل هاي فله اي كه به صورت سنتي نگهداري و عرضه مي شوند به مقدار زياد يافت مي شود؛ البته بد نيست بدانيد اين روزها عده اي از فروشندگان سود جو، برخي از اقلام صادراتي آجيل چون پسته را كه به دليل آلودگي به آفلاتوكسين از صادرات ايران حذف شده است به عنوان محصولات درجه يك مخلوط با مغزهاي ديگر به صورت درهم عرضه مي كنند كه متاسفانه تشخيص آن بسيار مشكل است؛ بنابراين با توجه به اينكه برخي مراكز عرضه آجيل، محصولات كهنه و آفت زده خود را نيز به صورت مخلوط عرضه مي كنند توصيه مي شود كه از خريد آجيل هاي مخلوط فله اي اجتناب كنيد. اين آجيل ها اغلب طعم ناخوشايندي دارند و مصرف آنها حتي به مقدار اندك، مي تواند مصرف كننده را به عوارض ناشي از سم آفلاتوكسين دچار كند.
آجيل هاي براق
نكته ايي كه بايد به آن توجه داشت، مواد براق واكس مانندي است كه برخي قنادي ها يا آجيل فروشي ها براي افزايش زمان ماندگاري و جذاب شدن به آجيل مي افزايند كه مصرف طولاني مدت اين مواد افزودني مي تواند به بخش هاي مختلف بدن به ويژه كبد آسيب برسانند. حال اگر زيبايي آجيل هاي براق شما را وسوسه كرده اند حداقل آنهايي را انتخاب كنيد كه در بسته بندي هاي بهداشتي و داراي تاريخ مصرف و مجوز بهداشت هستند.
آجيل هاي رنگي
نكته ديگر رنگ هايي است كه براي تخمه، بادام، پسته و... استفاده مي شوند. اين رنگ ها عمدتا غيرمجاز و با پايه فلزات سنگين بوده و گاهي حساسيت هاي شديدي را براي مصرف كننده ايجاد مي كنند. اين رنگ ها با توجه به نوع رنگ احتمال بروز سرطان و بيماري هاي كبدي و كليوي را خصوصا در افراد آسيب پذيري چون كودكان، خانم هاي باردار و سالمندان افزايش مي دهد. بنابراين چنانچه هنگام مصرف تخمه، پسته و بادام دست ها و لب ها رنگين شدند، اين امر علامت مصرف رنگ هاي شيميايي در تهيه آن هاست كه بايد از مصرف اين گونه تنقلات خودداري كنيد.
به گفتهٔ يكي از مديران مركز بهداشت استان اصفهان، بيشترين تخلفات صورت گرفته در خصوص فروش آجيل و خشكبار، استفاده از رنگ‌هاي غيرمجاز به منظور تازه نشان دادن محصول است.
جام جم سرا: حسين صفاري با بيان اينكه توجه به وضعيت ظاهري محصولات خشكبار از جمله آجيل از اهميت بسياري برخوردار است، اظهار كرد: علاوه بر اين، استفاده از نمك براي سنگين‌تر شدن انواع آجيل و هم‌چنين استفاده از آبليموهاي كهنه براي ترش كردن خشكبار از ديگر تخلفات صورت گرفته است.
وي افزود: از جمله نكاتي كه توصيه مي‌شود قبل از خريد خشكبار به آن توجه شود محل ارائه محصول، ابزار و وسايل كاري و بهداشت فردي فروشنده است.
مدير گروه بهداشت محيط استان اصفهان گفت: يكي از راه‌هاي تشخيص تازه بودن محصول، آزمودن رنگ آن است. براي نمونه در تخمه‌هايي كه سياه و قهوه‌اي هستند در صورتي كه انگشت خريدار كمي مرطوب باشد آثار رنگ شيميايي براحتي بر دست باقي مي‌ماند.
صفاري با تاكيد بر اينكه استفاده بيش از حد از نمك در آجيل منجر به بالا رفتن فشار خون مي‌شود، تصريح كرد: افرادي كه مستعد بيماري‌هاي قلبي هستند ميزان نمك مصرفي خود را كاهش داده و آجيلي كه در آن از نمك كمتري استفاده شده را جايگزين آجيل‌هاي شور مزه كنند.
وي با اشاره به اينكه يكي از راه‌هاي تشخيص كهنگي و خراب بودن آجيل، دو نيم كردن آن است، ادامه داد: براي نمونه در هنگام خريد بادام، پسته و فندق حتما محصول را دو قسمت كرده و مغز آن را بررسي كنيد زيرا اگر حتي فرض كنيم محصولي تازه است مقداري از آجيل‌هاي قديمي در ميان آن وجود دارد كه بوي كهنگي مي‌دهد.
آجيل بسته بندي يا فله اي؟
شايد شما هم مانند بسياري از مردم از وجود و عرضه آجيل هاي بسته بندي بي خبر باشيد يا اينكه با خبر باشيد اما همچنان به شيوه سنتي خريد آجيل به صورت فله اي وفادار باشيد. احتمالا شما احساس مي كنيد كه آجيل هاي بسته بندي گرانتر هستند و نمي شود طعم شان را امتحان كرد. البته تا اندازه اي اين نظر صحيح است. اما آجيل هاي بسته بندي مزايايي هم دارند. مهم ترين مزيت آجيل هاي بسته بندي اين است كه داراي پروانه بهداشتي و تاريخ توليد هستند. علاوه براين از رنگ هاي شيميايي در آن ها استفاده نشده و اگر از آن ها شكايت داشته باشيد، قابل پيگيري است.